به مناسبت هفته ترویج علم: بدانیم و به کار گیریم

ترویج علم چند سالی است که در جامعه ایرانی مطرح و مورد بحث و بررسی قرار گرفته است و امروزه، ضرورت بحث درباره این موضوع بیش از هر زمان دیگری در جامعه احساس می شود که بر این اساس از 21 الی 24 آبانماه به هفته ترویج علم اختصاص پیدا کرده تا بر اهمیت آن تأکید شود.

ترویج علم، شامل هر نوع فعالیتی است که هدف آن کاستن از فاصله موجود میان نهاد علم و توده مردم می باشد و نقطه مشترک چنین فعالیت‌هایی این باور است که علم، به عنوان یکی از مهم‌ترین دستاوردهای بشری و بی‌انتها در راه شناخت طبیعت و جامعه، می‌تواند نقشی مهم در بهبود حیات فکری، مادّی، فرهنگی و اجتماعی ایفا کند.

ترویج علم با هدف افزایش آگاهی عموم جامعه به علم مطرح می شود و آسان ترین راهی است که امکان دسترسی و درک عامه مردم به نتایج علمی را میسر می‌سازد و در ضمن درک و فهم ما را نسبت به واقعیت‌های موجود بالا می‌برد.

ترویج علم با برانگیختن توجه انسان به علم و نیز عرضه مهم‌ترین نتایج علمی به صورتی کاملاً ساده و در عین حال واقعی به انسان می‌تواند تفکر علمی و خردگرایی را در جامعه رواج دهد و راه را برای پیشبرد علوم و نهادینه شدن آن و در نهایت ترقی و رفاه جامعه هموار سازد.

ترویج علم با هدف بسط مفاهیم علمی در سطح جامعه و آسان سازی آن برای درک همگان به عنوان فعالیتی اجرایی، باید از ویژگی‌هایی برخوردار شود که با وارد کردن علم به زندگی روزمره افراد جامعه، زمینه تعامل مردم با علم را فراهم کند.

در این مسیر تلاش می گردد که فاصله بین مفاهیم علمی و جریان زندگی انسانها تاحد امکان کاهش یابد و سرانجام این فاصله آنقدر کوتاه شود که لحظات زندگی بر اصول علمی، معنایی کیفی، پیدا کند. برای این منظور باید محدودیتهایی که محیط آموزشی را به فضایی بسته، کلیشه ای و دور از واقعیتهای جهان خارج تبدیل می‌کند، برداشته شوند. مفاهیم علمی نه در قالب کلیشه ها و محفوظات، بلکه در قلمروهای مختلف زندگی و مرتبط با آنها آموزش داده شوند مانند قصه، شعر، نقاشی، و تصاویر.

آموزش و یادگیری فرآیندی محدود به زمان و مکان معین نیست و هر لحظه و هر مکان میتواند قلمروی مفید برای فراگیری باشد، بر همین مبناست که با توجه به تمامی ضرورتها و نیازها باید به مفهوم آموزش از پنجرهای نو و متفاوت نگاه کرد.

و در آخر اینکه نمیتوان برای ترویج علم یک الگو و کلیشه معین و غیرقابل تغییر، در دوره ها و محیطهای مختلف تعریف کرد. الگوی ترویج علم باید از انعطاف و انطباق پذیری لازم برخوردار باشد تا بتواند با تغییرات جهان خارج همگام شود و ترویج علم تنها زمانی مؤثر واقع می‌شود که جزئی از فرهنگ و برنامه زندگی مردم شود.