برگزاری همایش آنلاین رنگ و هنر از منظر حضرت علی(ع) در نهج البلاغه

به گزارش روابط عمومی دانشکده شریعتی و به نقل از معاونت پژوهش و فناوری دانشکده، در روز پنج شنبه 22/8/1399، با همکاری گروه طراحی پارچه و لباس؛ وبیناری با عنوان "رنگ و هنر از منظر حضرت علی(ع) در نهج البلاغه " با  حضور و سخنرانی خانم دکتر فاطمه عسگری برگزار گردید.
 بررسی هنر در نهج البلاغه، مبحث خوشنویسی و قواعد خوشنویسی در فرازهای نهج البلاغه، توجه امام علی(ع) به صنعتگران و هنرمندان و نیز رویکردهای مختلف امام علی(ع) به رنگ و نور از نگاه هنری و تجسمی از جمله محورهای مطرح شده در این وبینار بود. در این همایش، تلاش شد تا نماد پردازی انواع رنگ ها بررسی شود و نیز رویکرد طبیعت گرایانه و رویکرد تجسمی بازگو گردد.

دکتر عسگری در بخشی از سخنان خود در ارتباط با رویکرد تجسمی و اقسام ترکیبات رنگی اظهار داشت: جهان، پیرامون ما را در بر گرفته است و دامنه وسیعی از معانی را شامل می شود. همواره انسان در برابر رنگ، واکنش های خودآگاه و ناخودآگاه دارد و احساسات را نیز تحریک می کند و شناخت ما از رنگ ها همان طور است که آنها را درک می کنیم، در این حالت آنها را با طول موج های متفاوت در مغز خود دریافت کرده و رنگ هایی متفاوت را در دیده خود تجسم می کنیم. رنگ ها در معانی خود با فرهنگ و عقاید جوامع گره خورده اند و ترجمان ملت ها و منش فکری را بازگو می کنند.
وی افزود: در قرآن و نهج البلاغه، واژه رنگ با عنوان صبغ(مجرد کلمه رنگ) و صبغه، شیوه کارکردی رنگ همراه است(صَبغة ا...). از لون نیز یاد می شود و الوان تکثر رنگ ها در عالم را بازگو می کند. رنگ در کلام قرآن، مفاهیم غیر مادی دارد. معانی مختلفی از آن برداشت می شود. درسوره روم، آیه 2، اختلاف رنگ های بشر بیان شده است همچنین در سوره فاطر، آیه 28 و 27 در اثر نزول باران، میوه هایی رنگارنگ پدید می آید و نیز در کوه، رگه ها و خطوط سفید و سرخ وسیاه و رنگارنگ، وجود دارد. این آیه، رنگارنگی طبیعت را جزئی از زیبایی های هستی، شگفتی خلقت و نمودهای حق را درکثرت رنگها می شمارد. از میان اندیشمندان مسلمان، سهروردی از جمله افرادی است که در این زمینه تلاشهای بسیاری را به ثمر رسانده است.
این مدرس دانشگاه، تصریح کرد: بازگویی رنگ و زیبایی های آن در گفتارهای نهج البلاغه که سرشار از گفته های فصیح و بلیغ امیر المؤمنین علی(ع) است، در فرازهای متعددی از این کتاب، مباحث زیبایی پیرامون رنگ مطرح شده است. رنگها در این مجموعه، هر یک در عین تکثیر و هماهنگی، اشاره به وحدانیتی جاوید دارند و تصویری از عالم محسوس را که صورتگری وجود حق است به تصویر می¬کشند.
دکتر عسگری با بیان اینکه رنگ ها در نهج البلاغه با سه دیدگاه از منظر حضرت علی (ع) بیان شده اند، افزود:  رویکرد اول بر وجه نمادین رنگ  ها اشاره دارد. این نمادها در مورد رنگ سفید، سبز و مبحث نور بیشتر دیده میشود. در رویکرد دوم که به رویکرد طبیعت گرایی اشاره دارد تأثیرات روانی رنگ بر روی بشر و نیز ارجاعات رنگ در طبیعت حیوانات، انسانها و گیاهان حتی آسمان و زمین وصف می شود. در دیدگاه سوم بر وجه زیبایی شناسی و تجسمی رنگ توجه می شود که فام های رنگی، درخشندگی، شدت رنگ، هماهنگی، هارمونی و تضاد رنگها و نیز فام های مکمل پرداخته می شود و بعد تجسمی در سایه انتقال معانی بازگو می گردد. به طور کلی رنگ سبز و سفید بیشترین تعداد و زرد کمترین بار در نهج البلاغه آمده است. در حالیکه که مبحث نور بیشترین خطبه ها را شامل شده است. رنگ سفید و نور از آنجا که بیشترین تعابیر رنگی را دارد، اشاره بر وحدت در کثرت و کثرت در وحدت دارد. همچنین سفید نماد وجود است و متحدکننده همه رنگ ها. سبز نیز به دلیل اشاره به جلوه روانی و گیرایی بصری در سیطره جمال الهی از پدیده های هستی و طبیعی بیشترین تذکرات را دارد.
وی همچنین با اشاره به فرازهایی از نهج البلاغه و بیان ویژگی های بصری و تزئینی رنگ ها در این فرازها، اظهار نمود:  امام علی (ع) در بسیاری از فرازها به ویژگی ها، روابط متقابل و جنبه بصری و تزئینی رنگ ها نیز توجه داشته و آنها را تجلی وجود الهی و اسماء لطیفه و بیان ذوق، می داند، چنانچه در پاره ای از فرازها، برای ذوق و زیبایی شناسی با ترجمه خوش نما و جلوه روبرو هستیم. مثلا خطبه 164 بیشترین جلوه بصری را بازگو می کند و از رنگارنگی و هارمونی های مختلف، تک فام، تلفیقی و یا تضاد رنگی صحبت می کند. همنشینی و درخشندگی رنگ ها و بعد از آن تضاد بیشترین توصیف را از رنگ ها مطرح می کند. این توصیفات یکی از زیباترین متونی است که در عین فصاحت و بلاغت کلام، توصیفات تجسمی زیبایی دارد و خبر از وحدانیتی می دهد که ذات مطلق را نشان می دهد.